Βιαστικά, σε λάθος χρόνο, χωρίς σοβαρή επεξεργασία και άνευ επιστημονικής επιβεβαίωσης, σχεδιάζεται η μεταφορά 18 ελαφιών από την Πάρνηθα προς τον...
Ίταμο Καρδίτσας, μια περιοχή που μόνο «γη της επαγγελίας» δεν έχει αποδειχτεί για τα ελάφια στο παρελθόν.
Το Δασαρχείο Πάρνηθας, σύμφωνα με απόφαση της Ειδικής Γραμματείας Δασών, έχει ήδη ξεκινήσει τις διαδικασίες για τη μεταφορά 18 κόκκινων ελαφιών από τον Εθνικό Δρυμό της Πάρνηθας προς την περιοχή Ιτάμου Καρδίτσας, καθώς, όπως υποστηρίζει, ο πληθυσμός των ελαφιών στην Πάρνηθα έχει αυξηθεί σε τέτοιο βαθμό που να αποτελεί κίνδυνο για τις αναδασώσεις αλλά και τις κείμενες γεωργικές εκτάσεις.
Δυστυχώς, σε μία ακόμη έκφανση παραλογισμού και προχειρότητας, η μετεγκατάσταση αυτή δεν στηρίζεται – ως όφειλε και ως είναι αυτονόητο για ένα κρισίμως κινδυνεύον είδος – σε τεκμηριωμένες μελέτες που να επιβεβαιώνουν: τόσο την ύπαρξη υπερβολικά μεγάλου πληθυσμού στην Πάρνηθα, όσο και την καταλληλότητα της περιοχής υποδοχής. Το γεγονός αυτό προκαλεί τεράστια ανησυχία και επιφυλάξεις, οι οποίες μάλιστα εντείνονται αν κανείς συνυπολογίσει τους παρακάτω παράγοντες:
- Παρά τις φήμες που διακινούνται, κανείς φορέας δεν έχει τεκμηριώσει την ανάγκη μετεγκατάστασης των ελαφιών. Δεν ξέρουμε αν ο πληθυσμός της Πάρνηθας πραγματικά ξεπερνά τις αντοχές του βουνού, ούτε γνωρίζουμε την έκταση των ζημιών που φέρονται να προκαλούν σε καλλιέργειες ή στη χλωρίδα του βουνού.
- Ο Φορέας Διαχείρισης της Πάρνηθας έχει ήδη αποφασίσει την ανάθεση σχετικής μελέτης ώστε να διατυπωθούν συγκεκριμένες προτάσεις. Προς τι λοιπόν η επίσπευση ολοκλήρωσης του όλου εγχειρήματος από πλευράς των αρμόδιων αρχών;
- Η λαθροθηρία αναγνωρίζεται ως η σημαντικότερη απειλή για τα ελάφια στην Ελλάδα, ακόμη και εντός των ορίων του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας. Είναι λοιπόν ανησυχητική η σκέψη μεταφοράς 18 ατόμων ενός κρισίμως κινδυνεύοντος είδους σε μια περιοχή υποδοχής που δεν αποτελεί Καταφύγιο Άγριας Ζωής ούτε υπόκειται σε κάποιο άλλο καθεστώς προστασίας, πέρα από μία προσωρινή απαγόρευση θήρας. Η ανησυχία εντείνεται αν αναλογιστούμε ότι παλιότερα τα ελάφια εξαφανίστηκαν από τη συγκεκριμένη περιοχή, λόγω λαθροθηρίας, όπως άλλωστε επιβεβαιώνει το ίδιο το Δασαρχείο Καρδίτσας σε σχετική του μελέτη.
- Η εποχή, κατά την οποία επιλέγεται να γίνει η συλλογή και μετεγκατάσταση των ελαφιών, είναι η πλέον ακατάλληλη, καθώς τώρα ολοκληρώνεται η περίοδος αναπαραγωγής τους και συνεπώς καθίσταται πιθανή η σύλληψη ή και μεταφορά εγκύων θηλυκών, τα οποία θα υποβληθούν σε έντονο και αναίτιο στρες.
- Η ανησυχία μας πηγάζει επίσης από το άδοξο τέλος προηγούμενων προσπαθειών μεταφοράς ελαφιών, οι οποίες δεν συνοδεύτηκαν από σοβαρές μελέτες του τρόπου επιλογής των ατόμων ή της καταλληλότητας των τόπων υποδοχής. Ελάφια μεταφέρθηκαν στο παρελθόν στον Κόζιακα Τρικάλων, στην Ήπειρο και αλλού, χωρίς όμως να επιτευχθεί ποτέ η εγκατάσταση μόνιμων πληθυσμών.
«Η προχειρότητα με την οποία το ελληνικό κράτος αντιμετωπίζει τον φυσικό του πλούτο και συγκεκριμένα ένα κρισίμως κινδυνεύον είδος, όπως το Κόκκινο Ελάφι, δεν μπορεί παρά να μας προκαλεί ανησυχία και ερωτηματικά. Ο υπεύθυνος και κατάλληλος σχεδιασμός, στη βάση πραγματικών δεδομένων, θα έπρεπε να αποτελεί μια αυτονόητη προϋπόθεση για οποιαδήποτε ενέργεια αφορά σε απειλούμενα είδη. Πολύ περισσότερο δε, όταν μια δράση αυτού του τύπου ενδέχεται να δημιουργήσει ένα πολύ κακό προηγούμενο ως προς τη διαχείριση των ειδών και της βιοποικιλότητας της χώρας μας σε γενικότερο επίπεδο», δηλώνει ο Δημήτρης Καραβέλλας, γενικός διευθυντής του WWF Ελλάς.
Το Κόκκινο Ελάφι στην Ελλάδα:
Το κόκκινο ελάφι (Cervus elaphus) κάποτε ζούσε σε ολόκληρη σχεδόν την ηπειρωτική Ελλάδα. Μέσα σε λίγες δεκαετίες οι πληθυσμοί του συρρικνώθηκαν σε τέτοιο βαθμό ώστε το είδος πλέον αξιολογείται ως Κρισίμως Κινδυνεύον στην Ελλάδα. Στη χώρα μας, ελάφια μπορεί κανείς να βρει μόνο στη Ροδόπη (ελάχιστα άτομα, λιγότερα από 20) και στην Πάρνηθα, όπου ζει προστατευμένος ένας ακμαίος πληθυσμός.
Το κόκκινο ελάφι είναι το μεγαλύτερο φυτοφάγο ζώο της Ελλάδας. Το αρσενικό μπορεί να ξεπεράσει τα 300 κιλά! Ως αναπόσπαστο στοιχείο της ελληνικής φύσης μπορεί να παίξει ουσιαστικό ρόλο στη διαμόρφωση και την εξέλιξη των οικοσυστημάτων, ειδικά στις μέρες μας, όπου η ελεύθερη κτηνοτροφία σταδιακά εγκαταλείπεται.
Ο πληθυσμός της Πάρνηθας θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως απόθεμα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η διατήρηση του είδους στη χώρα. Για να γίνει αυτό όμως χρειάζεται προσεκτική και στοχευμένη επιλογή των ατόμων προς μεταφορά, κυρίως ως προς την ηλικία και το φύλο. Χρειάζεται επίσης επιλογή και προετοιμασία των περιοχών υποδοχής ώστε από τη μια μεριά να εξασφαλίζεται τροφή, καταφύγιο και νερό για τα ελάφια και από την άλλη να μην υπάρχει κίνδυνος ατυχημάτων ή ζημιών σε καλλιέργειες. Σημαντική είναι και η ενημέρωση των τοπικών κοινωνιών στις περιοχές υποδοχής, ούτως ώστε να γνωρίζουν οι κάτοικοι το είδος που απαιτεί προστασία και διαχείριση και να μην δημιουργηθούν τοπικά προβλήματα. Τέλος, απαραίτητη είναι η επαρκής φύλαξη, τουλάχιστον μέχρι να εγκατασταθεί ο νέος πληθυσμός, προκειμένου να αποφευχθούν εξάρσεις λαθροθηρίας.
